Leczenie uzależnień polega przede wszystkim na sprawnym procesie reedukacji i ponownego włączenia w społeczeństwo osoby chorej, przez swoją chorobę poniekąd wykluczonej ze środowiska. Leczenie powinno przynieść efekty, które pozwolą danej osobie znowu w pełni uczestniczyć w życiu społecznym, czyli chociażby pracować, korzystać z usług czy uprawnień itd.

Alkoholizm – leczenie terapeutyczne

Podstawowe rozróżnienie w rodzajach terapii dotyczy tego, czy sesje mają charakter indywidualny (chory – terapeuta), czy też odbywają się w grupie, gdzie kilkanaście osób może podzielić się swoimi doświadczeniami. Często oba rodzaje terapii są stosowane jednocześnie, tak że pacjent pracuje z terapeutą oraz w grupie, poznając przyczyny swojej choroby i ucząc się, jak walczyć z jej objawami. Istotnym elementem terapii jest tzw. reprogramming, wywodzący się z modelu terapii behawioralnej, polegający na uczeniu się innych reakcji na dane sytuacje, tak by nie pić alkoholu w reakcji na porażkę, zranienie czy strach.

Czasem konieczny jest odwyk alkoholowy, w formie detoxu pod obserwacją lekarza. W inny sposób pacjent może nie być w stanie osiągnąć trzeźwości samodzielnie, gdyż objawy odstawienia są zbyt dotkliwe.

Wśród metod leczenia alkoholizmu bardzo znanym modelem jest udział w spotkaniach grup AA, czyli anonimowych alkoholików. Grupy te działają od lat trzydziestych w Stanach Zjednoczonych, w Polsce od lat siedemdziesiątych. Spotkania w grupie – czy to w AA, czy w innym ośrodku – pozwalają osobom zmagającym się z uzależnieniem podzielić się swoimi doświadczeniami, pokrzepić i umocnić. Rzadko poza tymi czynnikami chory otrzymuje inną pomoc, ponieważ celem terapii nie jest rozwiązanie problemów bytowych, ale problemu picia.

Czy terapie są skuteczne?

Leczenie alkoholizmu nie da efektów, jeśli pacjent nie uzna najpierw, że ma problem i nie potrafi się z nim zmierzyć o własnych siłach. Z reguły w tym momencie albo się poddaje, albo próbuje coś zmienić, co zazwyczaj prowadzi go właśnie na terapię. O jej skuteczności nie decyduje efektywność terapeuty, wygląd ośrodka ani nawet renoma programu, który jest tam realizowany jako metoda lecznicza. Najważniejsze jest nastawienie samego pacjenta, który chce wyjść z nałogu.

Warunkiem skutecznej terapii oprócz świadomej decyzji jest przestrzeganie zasad – przede wszystkim unikanie środowisk, w których można natknąć się na alkohol. Czasem oznacza to radykalne zmiany w życiu pacjenta, ale jest konieczne. Ponadto to osoba walcząca z uzależnieniem musi uznać swoją bezsilność wobec nałogu i uznać, że potrzebuje pomocy – ze strony człowieka lub siły wyższej. Sztandarowym programem wielu ośrodków są zasady ujęte w postaci 12 punktów – bazujące na programie 12 kroków AA. Wielu terapeutów podkreśla skuteczność pracy w grupach AA jako pomocnej metody w wychodzeniu z nałogu.